Al-Zahrawi : Pakar Bedah Lagenda dari Andalusia dan Bapa Bedah Moden Dunia
BIODATA RINGKAS
Abu al-Qasim Khalaf ibn al-Abbas al-Zahrawi atau lebih dikenali sebagai Al-Zahrawi, merupakan seorang pakar bedah Islam yang dianggap sebagai pelopor kepada pembedahan moden. Beliau dilahirkan pada tahun 936 Masihi di Al-Zahra’, berhampiran Cordova, Sepanyol (Andalusia kini), dan meninggal dunia di tempat yang sama pada tahun 1013 Masihi.
Berasal daripada keturunan Arab Ansar, keluarga Al-Zahrawi berhijrah dan menetap di Andalusia, pusat keilmuan Islam ketika itu. Beliau menuntut dan mengajar ilmu perubatan di Cordova, serta menjadi doktor peribadi kepada Khalifah Al-Hakam II. Sepanjang hidupnya, Al-Zahrawi menumpukan kepada bidang pembedahan dan perubatan, menjadikannya antara sarjana paling berpengaruh dalam sejarah perubatan dunia Islam.
KARYA & SUMBANGAN AL-ZAHRĀWĪ
Kitab At-Tasrif – Warisan Emas Dunia Perubatan
Salah satu karya agung yang menjulang nama Al-Zahrawi ialah Kitab At-Tasrif (Al-Tasrif liman ‘Ajaza ‘an al-Ta’lif) — sebuah ensiklopedia perubatan dan pembedahan yang mengandungi 30 jilid dengan lebih 1,500 muka surat. Karya ini membincangkan pelbagai bidang termasuk anatomi, farmasi, obstetrik, dan pembedahan, lengkap dengan lukisan alat bedah dan teknik operasi.
At-Tasrif menjadi rujukan penting di universiti-universiti Eropah seperti Salerno (Itali), Montpellier (Perancis), dan Basel (Switzerland) selama lebih daripada lima abad. Kitab ini diterjemahkan ke dalam bahasa Latin dan Hebrew oleh Gerard Cremona, dan dicetak di Venice serta Jerman pada abad ke-15 dan ke-16.
Hasilnya, ramai pakar bedah Barat seperti Gus de Ghauliac menggunakan tulisan Al-Zahrawi sebagai asas perkembangan pembedahan moden di Eropah.
KEMAHIRAN DAN CIPTAAN DALAM PEMBEDAHAN
Dalam bidang pembedahan, Al-Zahrawi memperkenalkan pelbagai teknik dan peralatan baharu. Beliau merekodkan lebih daripada 150 jenis alat bedah ciptaannya sendiri, termasuk untuk:
- Pembedahan mata (katarak)
- Pembedahan hidung dan telinga
- Pembidanan dan obstetrik
- Rawatan pergigian
- Pembedahan perut dan pundi kencing
- Pembuangan kanser (seperti kanser payudara)
- Rawatan tulang patah
Beliau turut menegaskan bahawa alat bedah yang diperbuat daripada besi lebih baik berbanding emas kerana tahan haba dan lebih kukuh. Inovasi-inovasi ini menjadikan beliau antara jurubedah paling berpengaruh dalam sejarah perubatan Islam dan dunia.
PENEMUAN DALAM BIDANG PERUBATAN
Selain pembedahan, Al-Zahrawi turut memberi sumbangan besar dalam bidang farmasi dan kesihatan umum. Beliau mengkaji hemofilia, iaitu penyakit keturunan akibat kekurangan faktor pembekuan darah. Beliau juga memperkenalkan:
- Benang sutera untuk menjahit luka dalaman
- Teknik pengikat lengan untuk hentikan pendarahan
- Ubat-ubatan herba melalui teknik penyulingan dan pemejalwapan
Kepakarannya melangkaui dunia perubatan semata-mata — Al-Zahrawi juga dianggap perintis bidang kosmetik Islam, memperkenalkan minyak gosok, krim tangan, pembersih mulut, dan pewangi semula jadi yang digunakan oleh masyarakat Andalusia abad ke-12.
RAWATAN BERBEKAM DAN TERAPI TRADISIONAL
Dalam At-Tasrif, Al-Zahrawi turut menghuraikan kaedah berbekam (hijamah). Beliau menerangkan bahawa alat bekam boleh diperbuat daripada tanduk, kayu, tembaga, atau kaca, serta membahagikan rawatan bekam kepada dua jenis:
- Bekam kering (dengan atau tanpa api)
- Bekam basah (mengeluarkan darah kotor)
Beliau juga mencatatkan penggunaan minyak beraroma dan air suam sebelum dan selepas bekam untuk mempercepatkan penyembuhan, serta hanya menyarankan penggunaan lintah pada bahagian tertentu seperti hidung atau jari.
KESIMPULAN
Al-Zahrawi bukan sekadar tokoh perubatan Islam, tetapi perintis kepada bedah moden dunia. Sumbangannya melalui Kitab At-Tasrif telah membuka jalan kepada perkembangan ilmu pembedahan, farmasi, dan kosmetik perubatan sehingga ke hari ini.
Namanya diiktiraf di seluruh dunia sebagai “Bapa Bedah Moden”, dan legasinya kekal hidup dalam setiap prosedur dan alat pembedahan yang digunakan di hospital-hospital moden masa kini.
<< SUKA INFO INI? KLIK LIKE DAN SHARE DI FACEBOOK >>
